Wpływ leczenia onkologicznego na skórę i paznokcie

Chemioterapia i radioterapia

Skóra jest największym i jednym z najważniejszych narządów chroniących nasz organizm przed światem zewnętrznym. Dlatego tak ważna jest jej odpowiednia pielęgnacja, szczególnie podczas leczenia onkologicznego. Terapia onkologiczna jest leczeniem toksycznym, stąd też stan skóry ulega znacznemu pogorszeniu.

Niezależnie od planu leczenia raka, pacjenci często doświadczają znaczących, obciążających zmian skórnych.

- Nawet pacjenci ze skórą, która kiedyś była uważana za tłustą lub mieszaną, mogą zauważyć, że ich skóra staje się sucha.
- Do najczęstszych zmian skórnych związanych z przyjmowaniem chemioterapii zaliczamy zaczerwienienie, świąd, nadmierne łuszczenie się, wysychanie oraz trądzik.
- Skóra może również mieć niejednolitą teksturę, pojawiają się owrzodzenia i wysypki, przebarwienia oraz nadwrażliwość na światło.
- Zmiany skórne dotyczą z reguły twarzy, szyi, ramion, tułowia, rzadziej kończyn.
- Dlatego kluczowym zadaniem jest zadbanie o odpowiednią ochroną i pielęgnację skóry przed, w trakcie oraz po zakończeniu leczenia onkologicznego.

Chemioterapia jest leczeniem ogólnoustrojowym. Leki cytotoksyczne, wpływają nie tylko na komórki nowotworowe, ale również na wszystkie inne komórki organizmu, w tym składowe naszej skóry. Jeśli choroba nowotworowa jest zaawansowana, mamy do czynienia z niedoborami witamin i wyniszczeniem organizmu, co przekłada się na zdrowie skóry.

Cytotoksyki (taksany) stosowane w chemioterapii powodują najwięcej zmian w paznokciach:

- docetaksel,
- paklitaksel,
- paklitaksel związany z albuminą,
- kapecytabina,
- pegylowana doksorubicyna.

“Toksyczne skutki uboczne terapii celowanych i immunoterapii wpływające na skórę,
błonę śluzową jamy ustnej, włosy i paznokcie”

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30374901/

Radioterapia jest leczeniem miejscowym. Polega na naświetlaniu chorego narządu znajdującego się wewnątrz naszego organizmu – np. raka piersi czy płuca. W związku z tym promieniowanie musi przejść przez skórę. Choć obecnie istnieją nowoczesne narzędzia do radioterapii, to skóra nadal jest poddawana napromienieniu.

Dlatego w tych miejscach pojawiają się różnego rodzaju stany zapalne:

- ostre odczyny popromienne,
- łuszczenie,
- owrzodzenia,
- a w dłuższej perspektywie widoczne przebarwienia, a nawet kolejne stany nowotworowe w zakresie samej skóry.

“Skutki uboczne radioterapii nowotworów głowy i szyi”

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27734822/

Co to jest HSP?

Białka szoku cieplnego (heat shock proteins – HSP) to białka wytwarzane przez komórki w odpowiedzi na ekspozycję na stresujące warunki. Po raz pierwszy opisano je w odniesieniu do szoku cieplnego – wysokiej temperatury, ale obecnie wiadomo, że pojawiają się także podczas innych czynników stresowych, w tym ekspozycji na zimno, światło UV oraz podczas gojenia się ran lub przebudowy tkanek. Wytwarzanie wysokiego poziomu białek szoku cieplnego może być również wywołane przez narażenie na różnego rodzaju warunki stresowe środowiskowe, takie jak infekcja, zapalenie, wysiłek fizyczny, narażenie komórki na szkodliwe materiały (między innymi etanol, arsen i metale śladowe), światło ultrafioletowe, głód, niedotlenienie (pozbawienie tlenu) lub brak wody.

Wiele z tych białek pełni funkcje „opiekuńcze”, stabilizując nowe białka w celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania lub pomagając w odbudowie białek uszkodzonych przez stres komórkowy. Radykalne zwiększenie poziomu białek szoku cieplnego (HSP) jest kluczową częścią odpowiedzi na stres wywoływany głównie przez współczynnik szoku cieplnego (HSP).

“Białka szoku cieplnego: funkcje biologiczne, role patologiczne i możliwości terapeutyczne”

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27734822/